Thursday, September 11, 2014

ღორის თავის, არასწორი პარკირების, ნაგვის დაყრის, ლიბერალების და ჰეიტერების შესახებ

 პატარა შესავალივით მინდა გავაკეთო: არასოდეს ასეთი მარტივი არ ყოფილა "ჰეიტერი" ყოფილიყავი როგორც ეხლა. ზოგი ჩემი არალიბერალი მეგობარი ამბობს (თქვენ წარმოიდგინეთ და ეგეთი მეგობრებიც მყავს რადგან მეგობრობისთვის აუცილებელ პირობად არ ვთვლი საჭიროებას რომ ჩვენი აზრები აბსოლუტურად იდენტური იყოს) რომ ლიბერალები ყველაზე მეტად განსხვავებულ აზრს ვერ ეგუებიანო და ვთვლი რომ მართლებიც არიან რადგან ლიბერალები (ჩემი დაკვირვებით) არა მარტო არალიბერალურ აზრებს, არამედ იმ ლიბერალ პიროვნებებსაც მოიაზრებენ "მტრად", რომელთა ლიბერალური იდეები 1%-ით განსხვავდება მათი საკუთარი ლიბერალური იდეებისგან და მათ მომენტალურად "ჰეიტერის" ტერმინით ამკობენ და ასევე საინტერესოა რომ ამ ტერმინი "ჰეიტერის" შემოტანისასვე მომენტალურად ყველანაირი დისკუსია წყდება და არანაირი ლოგიკური ჯაჭვი აღარ დაგაბრუნებს უკან "არაჰეიტერობისკენ". გადავალ ჩემს დღევანდელ თემაზე და მცირე დოზებით "ჰეიტერობასაც" ჩავაქსოვ ჩემს ბლოგში.

"მოვითხოვთ დაისაჯონ!"

ხშრად მხვდება ბოლო ხანებია სოც. ქსელებში სოც. აქტივობით დაკავებული ადამიანებისგან მსგავსი მოთხოვნები.ყველა მოითხოვს ვიღაცის დასჯას რადგანაც მათი საქციელი ლიბერალური სამყაროსთვის შეუფერებელია. მოვითხოვთ დაისაჯონ ადამიანები, რომლებიც მანქანიდან ყრიან ნაგავს, მოვითხოვთ დაისაჯონ ადამიანები, რომლებიც არასწორად აპარკირებენ მანქანას, მოვითხოვთ მკაცრად დაისაჯონ ადამიანები რომლებიც მუსლიმანური მშენებლობის ადგილას ღორის თავებს ჰკიდებენ და ა.შ. მოვითხოვთ დაისაჯონ თითქოს დასჯა პანაცეა იყოს, თითქოს სასჯელი ერთადერთი გამოსავალი იყოს შემწყნარებელი და ლიბერალური სოციუმის მშენებლობის გზაზე.

ამის პარალელურად რა ხდება განათლების სისტემაში? საკუთარ განავალში ცურავს. მასწავლებლების 60-დან 90%-მდე (საგნების მიხედვით) საკუთარ საგნობრივ გამოცდაში ჩაიჭრნენ,  თუმცა აგრძელებენ სკოლაში მოღვაწეობას. კერძო სკოლების უმეტესობა ხატებით, ჯვრებით და მღვდლებითაა გამოტენილი, საგანმანათებლო ლიტერატურის ხარისხი საეჭვოა. სკოლის პერიოდის ზემოთ, უნივერსიტეტებში სწავლებისას საგანმანათლებლო ლიტერატურა ქართულ ენაზე პრაქტიკურად არ არსებობს, კვლევების მიხედვით პედაგოგთა 70% თვლის რომ მართლმადიდებლები პრივილეგირებულები უნდა იყვნენ საქართველოში ხოლო 83,8% ფიქრობს რომ არატრადიციული რელიგიები (სექტები) საფრთხეს უქმნის ქართულ სახელმწიფოებრიობას.

ამ ყველაფრის შემდგომ ერთ-ერთი ამ 80% მოსახლეობის წარმომადგენელი "გოჭი ისე ჭყაოდა " ვიდეოს მოქმედი ქალბატონი პრაქტიკულად ხდება განტევების ვაცი, მთელი ლიბერალური სამყარო მას უკუღმა სვამს ვირზე და ტალახს ესვრის. ის 15-20 ადამიანი, რომლებმაც ზემოთხსენებული გოჭი დაკლეს, ხდება უშუალო სახე ამ 80%-ისა და ხალხიც მოითხოვს მათ დასჯას. შემდგომი ნაბიჯები რა იქნება? საქართველოს მოსახლეობის 80% გამოვამწყვდიოთ ციხეებში, დავუწესოთ უზარმაზარი ჯარიმები მსგავს გამოხტომებზე რომ შევინარჩნოთ ლიბერალური სამყაროს ფასადი? ვინ გააკონტროლებს ფასადს მიღმა არ დარჩეს რეაგირების გარეშე მსგავსი ტიპის სიძულვილი? ვინ გააკონტროლებს რომ პოლიციური ჩარევა კიდევ უფრო არ გაამწვავებს რელიგიურ თუ სხვა ტიპის შუღლს? იმიტომ რომ, შეგიძლიათ დაინტერესდეთ სხვა ქვეყნების გამოცდილებით და მოიძიოთ კვლევები რომ სამართლებრივი დევნა არასოდეს არ იწვევს პოტენციურ დამნაშავეზე პრევენციულ ზემოქმედებას, პირიქით.

ერთადერთი საშუალება რომ ნებისმიერი ტიპის შუღლი და სიძულვილი აღმოიფხვრას არის განათლება და განათლების სისტემის გაძლიერება მაგრამ ამისთვის არ გვცალია სამწუხაროდ. ფეისბუკზე ცივი წყლის გადასხმით და 10 ლარი ტრანზაქციის დოკუმენტების დაშეარებით და 10 საუკეთესო წიგნის ჩამოთვლით ვართ დაკავებულები და პარალელურად ზღვიდან სელფებს ვაინსტაგრამებთ (ხაშტაგ #ენტეროვირუსიიი!) და ამ ყველაფრის პარალელურად ერთ რიგიან კაფელშიკს ვერ იშოვი ქვეყნის მასშტაბით (არაფერს ვამბობ მენეჯერებზე და კვებითი ჯაჭვის ცოტათი უფრო მაღალ საფეხურზე მდგომ სპეციალისტებზე).

სისტემა მოშლილია, ქუჩებზე გამყოფ ზოლებს ზრდილობისთვის ხატავენ და ისიც პიკის საათებში, მერიას აღარ ეხება შენობების პადვლების და სახურავების შეწამვლა მოსახლეობის მღრღნელებისა და ინფექციის გადამტანი მწერებისგან დაცვითვის, ლიბერალური სოციუმის ნაწილის მიერ დიდის რუდუნებით ნაგვის ყუთებში ჩაყრილი პლასტმასი ქალაქის გარეუბნებში იწვება ატმოსფეროში დიდი რაოდენობით კანცეროგენების გამოყოფით (კანცეროგენები არ ჩანს და ქალაქის ფასადიც ლამაზად დასუფთავებულია). მართალია ქალაქის ატმოსფეროს დაბინძურება 5-ჯერ აღემატება დასაშვებ ნორმებს მაგრამ მერია გვაუწყებს რომ შიშის საფუძველი არ არსებობს, კრიმინალი შესაშურ მდგომარეობაშია, პენსია მომვალი წლისთვის 200 ლარს მიაღწევს, პოლიცია ბოლომდე ვერ გარკვეულა რა უნდა მოიმოქმედოს ოჯახური ძალადობის დროს გამოძახებაზე,მოვითხოვთ პანდუსებს და ადაპტირებულ ავტობუსებს ქვეყანაში სადაც არსებობს ხრუშოვკები (5 სართულიანი კორპუსები ლიფტების გარეშე) და სადაც არსებობს 8 სართულიანი ბინები, სადაც ლიფტი ფიზკურად არ მუშაობს და 16 სართულიანები, სადაც ლიფტები რეგულარულად ფუჭდება, და კორპუსები, სადაც ახალდამონტაჟებული ლიფტები 1 თვეში მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ ბერლინს ჰგავს, ჯანდაცვის სისტემა შოკშია, სადაზღვევო კომპანიები მეშოკებით ხვეტავენ ფულს, წამლების რეცეპტებით გაცემის სისტემის დანერგვის შედეგად გაზაფხულზე მოგვიწევს ასაკოვანი მოსახლეობის წიწილებივით გადათვლა, უმუშევრობის დონეზე საერთოდ არაფერს ვიტყვი და ფიზიკურად არ არსებობს ძალა, ვისაც ამ ყველაფრის გამოსწორებისთვის საჭირო უნარჩვევები გააჩნია (ისევ გამომდინარე ჩვენი განათლების სისტემიდან).

ვატყობ ეს ბლოგპოსტიც ისეთივე ქაოსური გამოდის, როგორ ქაოსშიც ყოველდღიურად ვცხოვრობთ. მეტნაკლებად ლიბერალები ამ ქაოსს ზემოდან ვადევნებთ თვალყურს. ხანდახან ამ ქაოსში პატარა განავალი ამოტივტივდება ხოლმე პირდაპირ, ხელის გაწვდენის მანძილზე და ჩვენც წავეპოტინებით ხოლმე და სპირტიან ბანკაში მოვათავსებთ, თვალსაჩინო ადგილზე გამოვფენთ და პატარა თვითკმაყოფილ მონოლოგებსაც მივამატებთ. შემდგომ ამ პატარა განავალს ისევ უკან ქაოსში ვაბრუნებთ და ახალ განავალს ვეძებთ სპირტიანი ბანკისთვის, თვალსაჩინოებად. ვეძებთ და ვპოულობთ კიდეც მაგრამ ზოგად ქაოსს რა მოვუხერხოთ არავინ ვიცით. არც მე ვიცი, არც თქვენ იცით, არც არავის არანაირი წარმოდგენა არა აქვს რა გაკეთდეს, რას ვეტაკოთ, რა გამოვასწოროთ, როგორ, რა ბერკეტები გვაქვს, რა საშუალებები, როგორ დავგეგმოთ, რა ნაბიჯები გადავდგათ, ასე რომ, მე მაპატიეთ თუ ცინიკურად ვუყურებ თქვენს ყველა ახალ გამოხტომას, მე მაპატიეთ რომ ჰეიტერი ვარ.

Friday, July 11, 2014

ჯიდიესის მიერ ტრაკზე დაკრული შალახოს შესახებ!

ჯიდიესზე გასული გადაცემის ფრაგმენტის და მისი გამოხმაურებების ნახვის  შემდგომ კიდევ ერთხელ გადავხედე ჩემს წინა ბლოგპოსტებს და მივხვდი რომ გენდერული უთანასწორობის ეს მასიური პრობლემა მაინც ვერ ჩამომყავს იმ საერთო უმეცრების დონემდე, რომელსაც ჯერ უნდა გაუთანაბრდე, რომ შემდგომ შესაძლებელი იყოს მასზე რაიმე ტიპის (ადამიანთა თანასწორობის) კონცეპტის დაშენება ისე რომ შენსა და საშ. სტატ. მკითხველს შორის "ხიდჩატეხილობის" პრობლემა არ წარმოიშვას. მარტო მე კი არა მგონი ვერავინ ვახერხებთ და ეს გენდერული თანასწორობის კონცეპტი გვრჩება ასე ჰაერში გამოკიდებული ძეხვივით, კატა რომ ვერ სწვდება.

ძირითადი კითხვა, რაც ამ ვიდეოს გავრცელების შემგომ ისმებოდა ასე გამოიყურებოდა:
 რა შუაშია ამ გადაცემასთან სექსიზმი? ეს ქალები არავინ არ აიძულა მსგავს გადაცემაში მიეღოთ მონაწილეობა, საკუთარი სურვილით მივიდნენ. რა შუაშია აქ გენდერული ჩაგვრა?

პასუხი მარტივია: ამ ქალებისთვის რომ ეიძულებინათ გადაცემაში მონაწილეობა, ეს სექსიზმი კი არა ტრეფიკინგი იქნებოდა. ფაქტი რომ ქალებმა გადაცემაში საკუთარი ნებით მიიღეს მონაწილეობა, არ ცვლის გადაცემის წამყვანთა და პროდუსერთა ძირითად დამოკიდებულებას ქალებისადმი რაც არის ქალის ობიექტივაცია, კერძოდ კი - ქალის სხეულის გამოყენება უსულო საგნად, ტამტამებად. ქალის გამოყენება საკუთარი ნებელობის არმქონე სექსუალურ ობიექტად, რომელზეც კაცს შეუძლია განახორციელოს ნებისმიერი, მისთვის სასურველი, მოქმედება ყოველგვარი დაფიქრების და გაანალიზების გარეშე თუ რამდენად შეურაცხმყოფელი და დამამცირებელი შეიძლება იყოს ეს მოქმედება პიროვნებისთვის (კონკრეტულად ამ გოგონებს არ ვგულისხმობ, მაგრამ უამრავმა ჩვენგანმა ამ ვიდეოს ნახვის შემდგომ თავი საოცრად დამცირებულად და შეურაცხყოფილად ვიგრძენით). ამ ვიდეოში ქალები აღიქმებიან ობიექტებად, რომელიც შეგიძლია იყიდო (გადაუხადო ფული გადაცემაში მონაწილეობისთვის) და გამოიყენო ობიექტად (გახადო კაბა, გადაკუზო, ტრაკზე დაუკრა და ასე შემდეგ), ხოლო მამაკაცები სუბიექტებად, რომლებიც ახორციელებენ მსგავს მოქმედებას და რაც ყველაზე საზარელი იყო ამ ვიდეოში, მხიარულად ცეკვავენ უკანა ფონზე. მგონი საჭიროა ასევე განიმარტოს რატომ არის ქალების ობიექტივიზაცია ცუდი რადგან ბევრს ვსაუბრობთ ამ ობიექტივიზაციაზე და ეჭვი მაქვს ცოტას ესმის რა უარყოფითი შედეგები მოყვება ქალების ობიექტივიზაციას: ქალების სექსუალური ობიექტივიზაციისას ქალი აღარ აღიქმება როგორც პიროვნება თავისი ნებელობით და თავმოყვარეობით, არამედ რომელიც ნივთი,პასიური სექსუალური ობიექტი, რომელიც შეგიძია გამოიყენო სექსუალური კონტაქტისთვის ან მასზე სხვადასხვა ტიპის მოქმედებების შესრულებისთვის. მსგავს სტერეოტიპებში მამაკაცი არის სუბიექტი, რომელიც მოქმედებს მის მფლობელობაში არსებულ ობიექზე.  ხდება ქალების დეჰუმანიზება, ქალების წარმოჩენა როგორც მხოლოდ სექსუალური სხეულის ნაწილების ერთობა, და არა როგორც სრულყოფილი პიროვნება რაც თავისთავად კარებს ხსნის ქალების მიმართ სექსუალური და ფიზიკური ძალადობისკენ. შესაბამისად მსგავსი ტიპის სტერეოტიპების გამყარება ტელევიზიის მიერ მას შემდგომ, რაც საქართველოში მამაკაცების მიერ ქალების მკვლელობის სტატისტიკა ასეთ საზარელ მასშტაბებს იღებს, აბსოლუტურად მიუღებელი და შეუწყნარებელი მოქმედებაა.

ამ ვიდეოს ასევე ძალიან ბევრი უარყოფითი გამოხმაურება მოყვა აბსოლუტურად არარელევანტურ ჭრილში, რაც იყო: ქართული ფოლკლორის და ტრადიციების აბუჩად აგდება, ქართველი ქალის "ხატის" დარღვევა და ა.შ. რაც კიდევ უფრო მაშფოთებს, ვიდრე ის ადამიანები, რომლებიც სექსიზმს ვერ ხედავენ. ერთი კითხვა მიჩნდება: ამ ქალბატონების უკანალებზე შოუს წამყვანებს მანდილი რომ გადაეფარებინათ, მსგავსი ტიპის უარყოფითი გამოხმაურება მაინც მოყვებოდა თუ ადამიაანები მშვიდად შეხედავდნენ ქალის ობიექტივიზაციის ამ საშინელ ვიდეოს? არის თუ არა ამ ტიპის ადამიანებისთვის ქალი, როგორც ადამიანი, უფრო მნიშვნელოვანი ვიდრე ქართული ფოლკლორი და ტრადიციები? განიხილავენ თუ არა ისინი ქალებს, როგორც სრულფასოვან ადამიანებს საერთოდ?

ასევე მაშფოთებს ადამიანები, რომლებიც ამ ვიდეოს - ქალის ემანსიპაციად და სექსუალურ თავისუფლებად აღიქვამენ რადგან პირდაპირ ჩანს რომ არც ეს ადამიანები აღიქვამენ ქალებს, როგორც სრულფასოვან ადამიანებს. პატივცემულებო, ქალის სექსუალური რევოლუცია და სექსუალური თავისუფლება არ ნიშნავს რომ ქალებმა "ქუხნის და დედის"  სტერეოტიპიდან პირდაპირ სექსუალური ობიექტების სტერეოტიპებში ისკუპონ. თქვენთვის ქალის სექსუალური თავისუფლება იმდენად  ქალის სექსუალურ თავისუფლებად არ აღიქმება, რამდენადაც თქვენს საკუთარ თავისუფლებად, კიდევ დამატებითი ტიპის დომინაცია მოიპოვოთ ქალებზე, სამყაროში, სადაც ქალები მამაკაცების მიერ ანიმირებულ სექსუალურ მარიონეტებად იქცევიან.

ასევე წავიკითხე სტატია რომ ამ გადაცემის "შემომქმედები" ბოდიშის მოხდას არ აპირებენ და არც გამკვირვებია და რომც მოეხადათ, მსგავს გადაცემის შექმნას და ეთერში გაშვებას ათასი ბოდიში არ ეყოფა და სანამ მსგავსი ადამიანებს ერთხელ და საბოლოოდ არ ჩამოერთმევათ უფლება მასმედიის ნებისმიერი ხარისხის სადავეებთან 500 მეტრზე ახლოს მიკარების, ნებისმიერი იდეა, საქართველოში არსებული უმძმესი გენდერული უთანასწორობისა თუ ძალადობის პრობლემების აღმოფხვრისა, წმინდა წყლის ილუზიაა.

Sunday, May 25, 2014

მეტნაკლებად ნათელი პოსტი ნათელ სექსიზმსა და დისკრიმინაციაზე

როდესაც ბლოგს ვწერ, ყოველთვის ვცდილობ რომ ჩემი პოსტი რაიმე პაზლის ნაწილი არ იყოს რომლის გაგება და აწყობა უდიდესი უმრავლესობითვის შეუძლებელი იქნება მაგრამ ბოლო პერიოდში ვხვდები რომ ამ საქმეს დიდი წარმატებით ვერ ვართმევ თავს. გუშინ მეგობრებთან და ნაცნობებთან საუბრის დროს კი ზუსტად მივხვდი რატომაც.

როდესაც ჩემს ბლოგპოსტებში სექსიზმზე და მის კონკრეტულ გამოვლინებებზე ვსაუბრობ, ყოველთვის თავს ვარიდებ ე.წ. "captain obvious" -ური ფუნდამენტის ჩადებას, რადგან ვთვლი რომ ჩემი ბლოგის მკითხველებისთივს (რომელთა რაოდენობა უკიდურესდ მწირია) ეს ფუნდამენტი უკვე ცნობილია. გუშინ საუბრისას კი მივხვდი რომ ეს ასე არ არის. უფრო სწორად მანამდეც ვეჭვობდი მაგრამ გუშინ საბოლოოდ დავრწმუნდი რომ საქართველოში მცხოვრები განათლებულ საშუალო ფენას (ძირითადად მამაკაცები მაგრამ ქალებიც არ ჩამოუვარდებიან) აბსოლუტურად არ გააჩნია მცირედი წარმოდგენაც კი იმაზე როგორ ფუნდამენტზე დგას, როგორი ღირებულებებით იკვებება და როგორ ზრდის თავის შთამომავლობას ე.წ. "საშუალო სტატისტიკური" ქართული მართლმადიდებლური ოჯახი. კონკრეტულ მაგალითებს, უფრო სწორად გუშინდელი საუბრიდან ამონარიდებს მოვიყვან როგორ ხედავს გენდერულ უთანასწორობას ქართველი განათლებულ/ლიბერალურად მოაზროვნეების უდიდესი უმრავლესობა. ამონარიდებს ბრჭყალებში ჩავსვამ და შემდგომ პოტენციურ გაგრძელებებსაც მივამატებ:

1)"საქართველოს გადაარჩენს სექსუალური რევოლუცია. ქართველი გოგო არ ტყნაურობს და ეს ყველაზე დიდი პრობლემაა. როცა ქართველი გოგო ატყნაურდება, ქართული საზოგადოება გაიხსნება ლიბერალური აზროვნებისთვის"

ადამიანებს, რომლებიც ამ ფრაზებს იშველიებენ, წარმოდგენა არა აქვს როგორ ზრდის ქართული სოციუმი გოგოს. წარმოდგენა არა აქვთ რომ სექსუალური ჩაკეტილობა არალიბერალური აზროვნების მიზეზი კი არა შედეგია. ეს ჩაკეტილობა შედეგია იმ მრავალფეროვანი სოციალური სტანდარტების, რომელსაც ოჯახი, სკოლა, სამეგობრო წრე თავს ახვევს გოგოს სექსუალური მომწიფებიდან სიცოცხლის ბოლომდე. ქართული (და არამარტო) სოციუმი გოგოსგან მოითხოვს  თავმდაბლობას, საკუთარი სურვილების ჩახშობას და სხვისი (ოჯახის, სოციუმი, მამაკაცის) სურვილების წინ დაყენებას, საკუთარი იდეების და ქცევის სისწორის მუდმივად ეჭვქვეშ დაყენებას, შესაბამისად გოგოებისგან მასიური დაუმორჩილებლობის მოთხოვნა ქარაფშუტობაა სხვა თუ არაფერი.

2)"მერე ამ გოგოებს ვინ ზრდის ასე ჩაკეტილად. ისევ დედები არა? ანუ საქარველოში სექსიზმი არ არსებულა თუ ქალებიც ამ წესრიგს ემორჩლებიან, ანუ მამაკაცი არ ყოფილა მჩაგვრელი ხომ?"

 ქართველი დედები ქართველმა ბებიებმა გაზარდეს, ქართველი ბებიები ქართველმა დიდმა ბებიებმა და ქართველი დიდი ბებიები მათმა დიდმა ბებიებმა და მათმა დიდმა ბებიებმა, ეს არ არის მნიშვნელოვანი. მთავარი კითხვაა - საიდან წამოვიდა ქალების სექსუალური ჩაკეტილობის მოთხოვნა, ქალებისგან თუ მამაკაცებისგან? თუ ამ კითხვას სწორად ვუპასუხებთ მაშინ მნიშვნელობა ეკარგება რომელი სქესის ადამიანები ზრდიან გოგონებს ჩაკეტილად. მოთხოვნა არის მკაცრად პატრიარქატის, შესაბამისად ადამიანებს ამ სისტემაში სწორადაც რომ სისტემა ზრდის და არა კონკრეტული სქესის ადამიანები და ზუსტადაც სისტემა ძალადობს გოგონებზე და მოითხოვს დამორჩლებას, ხოლო სისტემას მამაკაცები მართავენ. ( კვლევის მიხედვით საქართველოში მამაკაცების 72% და ქალების 56% თვლის რომ კარგი ცოლი უნდა დაემორჩილოს მეუღლეს მაშინაც კი, როცა არ ეთანხმება მას. საინტერესოა ვის წისქვილზე ასხამს წყალს ეს მოსაზრება?)

3)"მერე რას აკეთებენ ქალები იმისთვის რომ ჩაგვრა აღმოიფხვრას? რატომ არ მუშაობენ უფრო ინტენსიურად რომ გოგოების ჩაგვრა რომ შეწყდეს?"

ამ კითხვის დასმა იგივეა გაუპატიურების მსხვერპლს მოვთხოვოთ უფრო თავგამოდებით ებრძოლა თავდამსხმელთან რომ გაუპატიურების ფაქტი თავიდან აერიდებინა. დაჩაგრული სოციალური კლასი ვერ შეძლებს თვითონ იხსნას საკუთარი თავი ჩაგვრისგან თავად მჩაგვრელების მხრიდან მეტნაკლებად გათვიცნობიერებული ინდივიდების დახმარების გარეშე, ამიტომ უკიდურესად მნიშვნელოვანია განათლებული და ლიბერალური მამაკაცების ფემინისტურ მოძრაობაში ჩაბმა რათა ძალები გათანაბრდეს. საქართველოში (და ბევრგან) ფემინიზმი ითვლება მოვლენად, რომელიც მხოლოდ ქალების საქმეა. მხოლოდ ქალების საქმეა საკუთარი უფლებების დაცვა, მხოლოდ სექსუალური უმცირესობების საქმეა საკუთარი უფლებების დაცვა. აბა ჩვენი საქმე რა არის? ჰეტეროსექსუალი თეთრი მამაკაცების საქმე რა არის?  შორიდან ყურება? საკუთარი პრივილეგიებით უსირცხვილოდ სარგებლობა და ჩაგვრისგან ხელების შეწმენდა "თქვენ საკმარისად არ იბრძვით თქვენი უფლებებისთვის, ამიტომ გავარგრძელებთ თქვენს ჩაგვრას"-იდეების ღვრა? სანამ "სხვისი ჭირი ღობეს ჩხირი" იდეოლოგიით ვიხელმძღვანელებთ ვერც სექსუალურ რევოლუციას მოვესწრებით ოდესმე და ვერც თანასწორ სამოქალაქო საზოგადოებას.

4)"ქალზე ხელის აწევა არაკაცობაა და კაცმა ეს არ უნდა იკადროს მარა რა ხმაური ატყდა ამ მკვლელობებზე? ზატო ქალები ჩუმად და ჩათლახურად საწამლავით ხოცავენ საკუთარ ქმრებს. მამაკაცები უბრალოდ უფრო აგრესიულები არიან და უფრო ჩანს ეს ძალადობა, ვიდრე ქალების ძალადობა მამაკაცზე"

ადამიანები, რომლებიც ამ ფრაზებს იშველიებენ, გარდა იმისა რომ აბსოლუტურად წარმოდგენა არა აქვთ საქართველოში მამაკაცების მიერ ქალზე ძალადობის სტატისტიკაზე, არამედ იმ სკოლაში ნასწავლ "ქალის პატივისცემა"-ზე წინ არ არის წასულები და თვლიან რომ ქალის პატივისცემა მამაკაცის და ქალის თანასწორობის შედეგი კი არა, არამედ ძლიერი მამაკაცის სუსტ დედაკაცზე მოწყალების გაღების შედეგად მიიჩნევენ.

დავუბრუნდები მაშინ მამაკაცების მიერ ქალებზე ძალადობის სტატისტიკას. კახეთის რეგიონში ჩატარებული კვლევის მიხედვით "რეგიონში გამოკითხული ადამიანების 92% ოჯახში ძალადობას, 86% კი ფიზიკურ ძალადობას განიცდის; 67% ოჯახის წევრისგან მუდმივად ელის თავდასხმას, მათი 63% ქმარმა გააუპატიურა; 29% კი ფეხმძიმობის პერიოდში ქმრის მხრიდან ფიზიკურ და სექსუალურ ძალადობას განიცდიდა.  გამოკითხულ ქალებზე ქმრების 53% ძალადობს. არის მამის, ყოფილი ქმრისა და პარტნიორის მხრიდან ძალადობის შემთხვევებიც. ქალთა მიმართ ძალადობის უმრავლესი შემთხვევები, როგორც აღმოჩნდა, მათსავე სახლებში ხდება. ამიტომ, გამოკითხულთა 48% სახლში დარჩენისას თავს უსაფრთხოდ ვერ გრძნობს. ქალების მიმართ ძალადობის შემთხვევების ძირითადი ნაწილი ფიზიკური ძალადობით დამთავრდა, მათგან 40% მძიმე ფორმით.
კვლევის მიხედვით, აღმოჩნდა, რომ გამოკითხული ქალების მიმართ ძალადობას, ძირითადად, ახორციელებენ: ქმარი - 53%, მამა - 17%, პარტნიორი - 6%, ყოფილი ქმარი - 8%, ძმა - 6%; გარდა ამისა, 3 - % შვილი მამაკაცები, ბიძები, პაპები და სხვა." 

ეს რა საკვირველია ერთ რეგიონში განხორციელებული 2011 წლის კვლევაა მაგრამ იმედი მაქვს ამ პრობლემის მასშტაბებზე წარმოდგენის შესაქმნელად საკმარისია. 

5) "სექსიზმი მთელ მსოფლიოში არსებობს, არა მარტო საქართველოში. დამისახელე ქვეყანა/კულტურა/რელიგია/სოციუმი რომელშიც სექსიზმი არ არსებობს."

ამ არგუმენტს ხშრად იყენებენ სექსიზმის ვალიდაციისთვის. სექსიზმი ხდება, სექსიზმი არსებობს ე.ი. სექსიზმი ნორმალურია. ასეთი ტიპი აზროვნება ყველაზე საშიში და დამღუპველია და ყველა ტიპის განვითარების საშუალებას ჩანასახშივე კლავს. ის რომ რაიმე მოვლენა არსებობს, არ ქმნის ამ მოვლენას ბუნებრივად, არ აქცევს ამ მოვლენას სწორ და გამართლებულად. ის რომ სექსიზმი მსოფლიოში არსებობს არ ნიშნავს რომ უკიდურესად უარყოფითი მოვლენა არ არის და რეალურად სამყაროს არ აფერხებს განვითარებისგან. არ ნიშნავს რომ სექსიზმს არ უნდა ვებრძოლოთ და ყოველდღიურ ჩვეულებრივ მოვლენად აღვიქვათ.

6)"აბა მაშინ მითხარი გადაჭრის მეთოდები. როგორ უნდა აღმოიფხვრას სექსიზმი, რა უნდა გაკეთდეს?"

სამწუხაროდ არ მაქვს ასეთი გამზადებული რეცეპტები ჯიბეში, მაქვს მხოლოდ იდეები და საფეხურები და ეს საფეხურებია:

ა)მოიძიეთ ინფორმაცია რას ნიშნავს დისკრიმინაცია. რა არის რასიზმი, სექსიზმი, ჰომოფობია და როგორი გამოხატულებები აქვს მას. როგორია სტატისტიკა საქართველოში. გაერკვიეთ რა პრობლემები გააჩნია ჩვენს სოციუმს. დააკვირდით პატრიარქატული სისტემის მუშაობის პრინციპებს. არ იმსჯელოთ მხოლოდ უარყოფით შედეგებზე, მოიძიეთ უარყოფითი შედეგების (ქალები არ ტყნაურობენ, ქალები არ თამაშობენ რა-სად-როდისს) გამომწვევი მიზეზები.

ბ)არასოდეს, არასოდეს აღარ დაუსვათ ადამიანებს (ქალებს, ფემინისტებს, ადამინის უფლებების დამცველებს) ზემოთ მოცემული კითხვები გამომცდელი თვალით და არ შეეცადოთ რომ ადამიანის უფლებებზე საუბარი საკუთარი ინტელექტუალური დომინაციის ჭრილში წაიყვანოთ სადაც ნებისმიერი პასუხისთვის გექნებათ მორიგი სექსისტური/რასისტულ/ჰომოფობიური "ჩამჭრელი" კითხვები და შეეცადეთ თავად უპასუხოთ ამ კითხვებს.

გ)ჩაერთეთ ადამიანის უფლებების დაცვით მოძრაობებში, თუნდაც ვირტუალურად. მოიძიეთ, ისაუბრეთ, გაავრცელეთ იდეები. არ მიიღოთ დისკრიმინაცია ბუნებრივ მოცემულობად. აღზარდეთ თავისუფალი, ტოლერანტული თაობა.

დ) არ დახუჭოთ თვალი თქვენს გვერდით მომხდარ დისკრიმინაციაზე. ეს არ ეხება მხოლოდ დისკრიმინირებულ ჯგუფს, ეს ყველას ეხება მათ შორის ჰეტეროსექსუალ მართლმადიდებელ თეთრ მამაკაცებსაც.

ე) არ დახუჭოთ თვალი დისკრიმინაციაზე მედიაში, გააპროტესტეთ, წინ აღუდექით ნებისმიერ მოვლენას, რომელიც დისკრიმინირებული ჯგუფების გარშემო არსებულ სტერეოტიპებს აღვივებს.

ეს არის მხოლოდ რისი თქმაც შემიძლია ამ ეტაპზე. ბოდიშს გიხდით ასეთ აშკარა და
"captain obvious" -ურ პოსტზე დღეს. შეიძლება ამ პოსტს მხოლოდ 10 მკითხველი ჰყავდეს და ის რასაც მე ვაკეთებ/ვწერ/ვსაუბრობ გლობალურ ჭრილში უაზრობად და უშედეგობად განიხილებოდეს (ეს ერთ-ერთი არგუმენტია რასაც მიპირისპირებენ ხოლმე) მაგრამ "I'm doing the best I can" და ვისურვებდი ყველა ადამიანი, რომელიც ნაწილობრივ მაინც მეთანხმება მაგრამ კონკრეტულ სიტუაციებში თვალებს ხუჭავს და ყურს მიღმა ატარებს პრობლემებს, ასევე აკეთებდეს იმის მაქსიმუმს, რისი გაკეთებას შეუძლია.


Sunday, May 18, 2014

17 მაისი და ოჯახური სიწმინდის განმტკიცების კიდევ ერთი უშედეგო მცდელობა

რა შუაშია ლგბტ უფლებები და ოჯახის სიწმინდე და განმტკიცება? ყველა ამ კითხვას სვამდა გუშინ, რა კავშირია მათ შორის. რატომ დაუკავშირეს 17 მაისი ოჯახის განმტკიცებას?

არ მიყვარს ასეთი ხელებგაშლილი და რიტორიკული კითხვების მოსმენა. მსგავსი რიტორიკული კითხვების დამსმელი ადამიანები უკვე თვლიან რომ ის, ვინც 17 მაისი "ოჯახის განმტკიცების" დღედ უპირობოდ მიიღო, თავადვე უპასუხებენ ამ რიტორიკულ კითხვებს და თავად მივლემ დასკვნამდე რომ ეს ანალოგია და კავშირი აბსურდულია. უნდა გაგაწბილოთ - ეს არ მოხდება!

ზოგადად ბოლო 1 წლის განმავლობაში ბევრი სატელევიზიო "დებატები" (თუ შეიძლება ასე ეწოდოს) მოვისმინე და გულდაწყვეტილი ვრჩები. გულდაწყვეტილი იმით რომ თუნდაც იმ ადამიანებს, რომლებსაც სექსუალური (ან ნებისმიერი სხვა) უმცირესობის დაცვა ეკისრებათ ასეთი სუსტები არიან დებატებში თუ სხვა სატელევიზიო გადაცემებში. საერთო ტენდენცია თითქოს ესეთია - ისმება უამრავი რიტორიკული შეკითხვები, რომელსაც თითქოს მტრულად განწყობილმა უმრავლესობამ თავად უნდა უპასუხოს და თავად უნდა მივიდეს დასკვნებამდე და საბოლოოდ უამრავი კითხვა რჩება პასუხგაუცემელი (და დებატების წესების მიხედვით პასუხგაუცემელი კითხვა ჭეშმარიტებად ითვლება).

ზუსტად არ ვიცი ეს იმის გამო ხდება რომ ჩვენი "უფლებადამცველები" (ან ადამიანები, რომლებიც ამ პოზიციიდან საუბრობენ) არიან ასეთი სუსტები დებატებში თუ ცდილობენ "ძალიან არ მიაწვნენ", ძალიან არ დაუპირისპირდნენ გაბატონებულ წესრიგს და უკანდასახევი გზაც დაიტოვონ. მოკლედ სიტყვა გამექცა, სულ სხვა რამის დაწერას ვაპირებდი.

კავშირი ლგბტ "საფრთხესა" და ოჯახს შორის საკმაოდ ნათელი და პირდაპირდაკავშირებულია. როდესაც თავს გვესხმიან (ან ისეთი შეგრძნება გვაქვს რომ თავს გვესხმიან) პირველი ინსტინქტი საკუთარი სუსტი წერტილების დაფარვაა და ოჯახი ზუსტადაც რომ ყველაზე სუსტი წერტილია საქართველოში. ის ფუნდამენტი, რაზეც ტიპიური ქართული ტრადიციული ოჯახია დამყარებული, ყველაზე მორყეული და მსხვრევადია. ტოტალური უმუშევრობის და სიდუხჭირის ფონზე ტრადიციული ე.წ. "მამაპაპური" მასკულინური და ფემინური როლები დარღვეულია (და ნელ-ნელა კიდევ უფრო ირღვევა). მამაკაცები გრძნობენ რომ ნელ-ნელა ძალაუფლება ხელიდან ეცლებათ, ოჯახის თავისა და მარჩენალის როლი დიდ ტვირთად აწევთ და ამ ტვირთიდან განთავისუფლებისთვის განტევების ვაცი სჭირდებათ რომლებსაც საკუთარ უიღბლობას თუ უუნარობას შეაწერენ. ეს გარე ძალა, ეს "საფრთხე" კი ამ შემთხვევაში შეიძლება უმცირესობა იყოს, რომელზე ძალადობითაც და რომლის "განადგურებითაც" იმედოვნებენ რომ ისევ იმ მასკულინურ "ოჯახის ბურჯად" იქცევიან, როგორიც ჩვენი მამა-პაპანი. ერთი რამ კი ფაქტია: შეუქცევადი პროცესები დაწყებულია. "ტრადიციული ქართული ოჯახი" თავისი, ამ საუკუნითვის უტოპიური ფუნდამენტით ნელ-ნელა რღვევისკენ მიდის და რამოდენიმე საბოლოო განწირული გაბრძოლების შემგომ ჩვეულებრივი, ევოლუციისთვის მახასიათებელი შეგუების პროცესები დაიწყება. ყოველ შემთხვევაში იმედი მაქვს რომ გაბრძოლების პროცესები მალე დასრულდება და ოდესმე იმ შეგუების პროცესებს მოვესწრები, სადაც ძალადობას სიკეთე და ურთიერთპატივისცემა ჩაანაცვლებს. ან შეიძლება მე ვარ ძალიან გულუბრყვილოდ იდეალისტი მაგრამ ყველას ასეთ მომავალში ცხოვრებას გისურვებთ.

Thursday, April 24, 2014

პუტკუნ (freak) შოუ!

"პუტკუნ შოუ"!

არ ვიცი რაიმე შესავალი უნდა თუ არა ამ მოვლენას საერთოდ. იდეა რა საკვირველია ქართული არ არის (როგორც არცერთი ქართული სატელევიზიო შოუს  იდეა არ არის ქართული) მაგრამ სათაური ნამდვილად ეპიკურია. პუტკუნ შოუ, პუტკუნა ადამიანების შოუ, საოცრად წააგავს freak show-ს, ამ შემთხვევაში ეს freak-ები პუტკუნა ადამიანები არიან, ვაყენებთ ამ პუტკუნა ფრიკუნებს კამერის წინ და ვაკეთებთ შოუს.

დავიწყე შოუს შესახებ ინფორმაციის და გამოხმაურებების ქექვა ინტერნეტში და ერთადერთი კრიტიკა, რაც ამ შოუს მიმართ აღმოვაჩინე, მხოლოდ ფემინისტური მიმართულების იყო და გავბრაზდი. იმაზე არ ვდაობ რომ წონის პრობლემები ძირითადად ქალების წინ დგება და უფრო ხშირად ქალები არიან იძულებულები რომ საკუთარი ფიზიიონომია "სილამაზის სტანდარტში" ჩასვან მაგრამ ეს შოუ არა მხოლოდ მიზოგინურია, არამედ ზოგადი, ადამიანების მიმართ სიძულვილი იკვეთება ( რა თქმა უნდა შოუს რეკლამაში არ გამომრჩენია როგორ ეკითხებიან გათხოვილ  გოგონას ქმრის წონას და მერე სიცილით ეუბნებიან რომ "რაიყო, არ აჭმევ ქმარს ხო? ყველაფერი შენ გადაუჭამე?" მარა ამასაც დროებით გადავდებ გვერდით. )

შოუს იდეა წამოსულია ამერიკული შოუდან "The Biggest Loser" სადაც პუტკუნშოუს მსგავსად ლოკალურ ფრიკებს პოულობენ და რამოდენიმე თვის განმავლობაში წონის დაკლებაზე ამუშავებენ. შოუს უამრავი კრიტიკა სდევს თან თუმცა ერთი მტკიცე ფაქტია: ადამიანების უდიდესი ნაწილი, ვინც ამ შოუში მონაწილეობს, რამოდენიმე წლის განმავლობაში უკან აგროვებს ამ შოუში დაკლებულ კილოგრამებს! ეს არც არის გასაკვირი, შეუძლებელია "ჯანსაღი ცხოვრების წესით" 3 თვეში დიდი წონის დაკლება, პირიქით, ამ ვადაში დაკლებული დიდი წონა უკიდურესად არაჯანსაღია და დიდი სტრესია ადამიანის ორგანიზმისთვის რამაც შეიძლება გამოუსწორებელი ჯანმრთელობის პრობლემები გამოიწვიოს.

 ქართულ "პუტკუნშოუს" პრეტენზია აქვს რომ მათი ძირითადი მიზანია ადამიანებს ჯანსაღი ცხოვრების წესი გააცნონ და ჯანმრთელობისთვის საშიში წონის დაკლებაში დაეხმარონ. რა ლამაზად ჟღერს არა? კეთილშობილურად. 3 თვის განმავლობაში მაყურებელს შეეძლება თვალი ადევნოს პუტკუნა freak-ები როგორ თავგანწირვით ებრძვიან საშიშ წონას, შეგვიძლია პოპკორნით ტელევიზორის წინ დავსხდეთ და ვუყუროთ როგორ წასკდებათ ოფლი და ცრემლი ერთდროულად პუტკუნა freak-ებს ვარჯიშის დროს. როგორ გაიპარებიან ჩუმად ღამით მაცივრიდან უცხიმო ხაჭოს ასაწაპნად და სასურველია თუ რამოდენიმე კარგი ხორციანი სკანდალიც ატყდება მშიერ კუჭზე მონაწილეებს შორის. შეიძება ჩემი ეს ბოლო ფრაზები საკმარისად უგულოდ ჟღერდეს მაგრამ მოდი თავ ნუ მოვიტყუებთ ნურავინ რომ ამ შოუს მართლა რაიმე საერთო აქვს ჯანსაღი ცხოვრების წესთან და ყველაფერს თავისი სახელი დავარქვათ.

არავის სჭირდება სატელევიზიო შოუ პუტკუნა freak-ების მონაწილეობით რომ "ჯანსაღი ცხოვრების წესის" შესახებ მივიღოთ ინფორმაცია. ყველამ ვიცით რომ ჟანსაღი კვება და ფიზიკური აქტივობა განსაზღვრავს ჯანმრთელობას და არა ციფრი სასწორზე. ყველამ ვიცით როგორ უნდა ვიკვებოთ და მოვუაროთ თავს. არავინ  ჩართავს ამ შოუს სიტყვებით: "ჰმმმ, ნეტავი დღეს რა სიახლეს გავიგებ ჯანსაღი ცხოვრების წესის შესახებ?" და შოუს დასრულების შემდეგ არავინ იტყვის " ოჰ, რა ფრიად ინფორმატიული გადაცემა იყო". ყველა უყურებს ოფლების, დორბლების, ათანთალებული ცხიმების, ცრემლების და სავარაუდო სკანდალების მოლოდინით (როგორც ნებისმიერ სხვა შოუს), შესაბამისად შოუ ე.წ."ჯანსაღ ცხოვრების წესს" კი არა განსხვავებული სხეულის ფორმების მიმართ ზიზღის, სიძულვილის და შებრალების გამოხატვას ემსახურება და დამეთანხმებით ალბათ რომ ამაში არაფერი კეთილშობილური არ დევს!!

პ.ს. იცით რა იქნებოდა უფრო კეთილშობილური საქციელი? აი პედაგოგების გამოცდებზე ჩაჭრილი ბიოლოგიის და ქიმიის მასწავლებლების სკოლებიდან გაძევება, ახალი კვალიფიციური კადრის მოძებნა-დატრენინგება მათ მიერ სკოლებში ჯანსაღი ცხოვრების წესების  ახსნა/სწავლება, პოპულარული-სამეცნიერო გადაცემების, ჟურნალების, სტატიების შექმნა-გავრცელება მარა აბა რა სარგებელი, მართლა ჯანსაღი ცხოვრების წესის გავრცელებას და პოპულარიზაციას კი არ ვაპირებთ მოსახლეობაში.

Wednesday, March 12, 2014

სექსიზმი და დისკრიმინაცია

ჩემმა ბოლო ბლოგპოსტმა დიდი აჟიოტაჟი გამოიწვია და გადავწყვიტე კიდევ ერთი პოსტი დამეწერა. რა საკვირველია ეს პოსტი თავის მართლებას არ ემსახურება, არც "პოპულარობის" გაზრდის მიზნით მაქვს დაწერილი რადგან თითქმის 85%-ით დარწმუნებული ვარ რომ პოსტი, რომელიც კონკრეტულად რომელიმე ჯგუფისკენ არ არის მიმართული და პიროვნების ზოგად აზრებს და დამოკიდებულებებს შეიცავს, რომელებიც ე.წ. "ცხელ თემებს" არ მიეკუთვნება თითქმის არასოდეს არ არის "პოპულარული" (პოპულარობასაც ბრჭყალებში ვსვამ რადგან ეს ცნება ჩემთვის უფრო ცარიელ სიდიდეს წარმოადგენს, ვიდრე რაიმე კონკრეტულ მიზნებს).

ასე რომ იმ მცირე ნაწილისთვის, რომელიც გადაწყვეტს ჩემთან დარჩენას თხრობას განვაგრძობ. წინა პოსტთან დაკავშირებით ბევრი კომენტი მივიღე, რომლებიც მადანაშაულებდა რომ "ფემინისტებს ჩემი წერილებით სახელს ვუტეხავ", ვარ "რადიკალური ფემინისტი",  "ვწუწუნებ ჩემს დაჩაგრულობაზე პატრიარქატულ სისტემაში" და ა.შ. ასეთი ტიპის კომენტებზე პასუხის გაცემას პრაქტიკულად აზრი არ აქვს, უბრალოდ მინდა ერთ დაკვირვებაზე ვისაუბრო.

მე აღმაფრთოვანა იმ "მამაკაცურმა სოლიდარობამ" რაც ამ კომენტებში დავინახე. იმ შეკრულობამ და მხარში დგომამ, რასაც მამაკაცები ავლენენ სექსიზმის ბრალდებებისგან თავის დასაცავად.  სამწუხაროდ იგივეს ვერ ვიტყვი ქალების კომენტებზე. რამოდენიმე ქალბატონისგან მოვისმინე რომ თურმე საქართველოში და ყოველშემთხვევაში თბილისში მაინც სექსიზმი არ არსებობს. რომ თბილისში სექსიზმი ქალებს ხელს არ უშლის მიზნის მიღწევაში და რომ მათ სექსიზმი არასოდეს შეხებიათ და ქალები რომლებიც სექსიზმზე ლაპარაკობენ ე.წ. "ლუზერები" არიან, რომლებმაც ცხოვრებაში ვერაფერს ვერ მიაღწიეს და ახლა ხელებს მამაკაცებზე აწმინდავენ. აი ამ აზრებმა, ცოტა არ იყოს დამზაფრა. მინდა ვკითხო ამ ქალბატონებს: ქალბატონებო თქვენ იცით რ არის სექსიზმი? მე ვერასოდეს ვერაფრით ვერ დავიჯერებ რომ სექსისტური დამოკიდებულებები თქვენს მიმართ არ განგიცდიათ. მე ვერასოდეს დავიჯერებ რომ თქვენთვის არასოდეს არავის უთქვამს რომ "ქალები ტექნიკაში ვერ ერკვევიან", მე ვერ დავიჯერებ რომ თქვენთვის არასოდეს არავის არ ურჩევია "ქალისთვის შესაბამისი" პროფესიის არჩევა. ვერასოდეს დავიჯერებ რომ თქვენთვის არასოდეს არავის უთქვამს რომ "ქალს მოკრძალება შეჰფერის", "სილამაზე მსხვერპლს მოითხოვს", "ქალი უნდა იყოს ქალური", "ქალის უპირველესი მოვალეობა ოჯახის შექმნა და შვილის აღზრდაა". მე ვერ დავიჯერებ რომ თქვენ არასოდეს არ ყოფილხართ დიეტაზე, არასოდეს არ ჩაგიტენიათ ლიფჩიკში ნაჭრები, არასოდეს ჩაგიხედავთ სარკეში უკმაყოფილების გრძნობით. არ მჯერა რომ არასოდეს წამომხტარხართ კომპიუტერიდან შიშით რომ "რაღაც გააფუჭეთ", არ მჯერა რომ მანქანის ტარებისას არ მჯერა რომ არასოდეს მოუძახებიათ თქვენთვის "ეს ქალი მძღოლები რა" და არ მჯერა რომ "უბნის ბირჟებზე" გავლისას მაინც არავის გამოუყოლებია თქვენთვის ტუჩების წკლაპუნს ნწწწწწპ ხმა.

და თუ რამენაირად მოახერხეთ და ამ მოცემულობას გაექეცით, გილოცავთ! მაგრამ ეს არ ნიშნავს რომ ათასობით თინეიჯერი გოგონა დღესდღეობით არ გადის იმავე რთულ და მტკივნეულ პროცესს. არც იმას ნიშნავს რომ ამ გოგონების დიდი პროცენტი სულიერად არ "გატყდება" ამ წნეხის შედეგად და თავის ცხოვრებას, მომავალს, წარმატებას, კარიერას ტუალეტში არ ჩარეცხავს შიშით რომ ვერაფერს მიაღწევს, რომ კარიერა ქალის საქმე არ არის, რომ ქალები ტექნიკაში ვერ ერკვევიან, რომ ქალების უმთავრესი მოვალეობა დედობა და მეუღლეზე ზრუნვაა და ასე შემდეგ. თქვენს თაობაშიც ძალიან ბევრი გოგო გატყდა ამ წნეხის ქვეშ და ბევრმა ჩარეცხა თავისი ცხოვრება ტუალეტში.

მოდით გაისეირნეთ თბილისის ქუჩებში და დააკვირდით სექსიზმის ნიშნებს. სექსიზმი ყველგანაა და სექსიზმი ყოვლისმომცველია.

საიდან მოდის სექსიზმი? ბევრი მეტყვის რომ ტრადიციებიდან. მე დავამატებ კიდევ საიდან მოდის სექსიზმი: სექსიზმი მოდის ბილბორდებიდან, სექსიზმი მოდის რეკლამებიდან, სექსიზმი მოდის მედიიდან, სექსიზმი მოდის ფილმებიდან, მულტფილმებიდან, სერიალებიდან, ტოკშოუებიდან, რადიოდან, ისტორიის წიგნებიდან,სკოლიდან, სოციალური საიტებიდან და თითქმის ყველა იმ წყაროდან, რასაც დღედღეობით ინფორმაციის მოსაპოვებლად ვიყენებთ.

სექსიზმი და დისკრიმინაციაა ნებისმიერი ტიპის ინფორმაცია (პლაკატი, პოსტერი, გადაცემა, ტოკშოუ, ბანერი, რეკლამა, მუსიკალური კლიპი, სარეკლამო კლიპი და ა.შ.) რომელიც გამოხატავს ქალს სუსტ, დამოკიდებულ, არამნიშვნელოვან, სექსუალიზირებულ (აქ შეიძლება არ დამეთანხმოთ და მითხრათ რომ ამის მიზეზია რომ სექსი იყიდება. თუკი სექსი იყიდება და მყიდველების 50% ქალია, მაშინ 90% რეკლამებში რატომ არის მხოლოდ ქალის სხეული სექსუალიზირებული?) ნივთად.

არის თუ არა ტელეგადაცემა "რა? სად? როდის?" სექსისტური? ჩემი მიკერძოებული  აზრით არის. მიუხედავად იმისა თუ რა ხდება გადაცემის კულისებს მიღმა, ფარდებს უკან, შიდა სამზარეულოში, სპორტულ ვერსიაში და ა.შ. ცისფერ ეკრანზე მე ვხედავ გუნდებს, რომლებშიც ქალები არიან უმცირესობის სახით წარმოდგენილები და ჩემი ზედაპირული დაკვირვებით ხშირ შემთხვევებში ქალების აზრის გათვალისწინება ნაკლებად ხდება.

მე მომბეზრდა ვუყურო ქალებს უმცირესობაში. მომბეზრდა ვუყურო კვოტებით შევსებულ ქალების ადგილებს, შოუსთვის ხელოვნურად გოგოებით შევსებულ გუნდებს,  მომბეზრდა ვუყურო გადაცემებს საიდანაც დიეტებზე, სილამაზის პროდუქტებზე, მაკიაჟზე, ფრჩხილების გამოყვანაზე, ყვავილების მოვლაზე მესაუბრებიან. მომბეზრდა ჟურნალები რომლებიც სეზონურ ვარცხნილობებზე, მოდურ ტანსაცმელზე, კანის მოვლის პროდუქტებსა და სუპერშემწოვ ტამპონებზე მესაუბრებიან. მომბეზრდა მედია, რომელიც ცნობიერად თუ ქვეცნობიერად ცდილობს მითხრას რითი დავკავდე, რაზე ვინერვიულო, როგორ გამოვიყურებოდე,რა ვაკეთო, რაში ვარ ძლიერი და ა.შ.

ამ თემაზე ალბათ კიდევ დიდხანს შეიძლება საუბარი მაგრამ მე აქ გავწყვიტავ და ვიტყვი. ვინც თვლით რომ "ფემინისტებს ვარცხვენ", "რადიკალი ფემინისტი ვარ", "საკუთარ თავში ჩაკეტილი ფანატიკოსი ვარ" და ასე შემდეგ, გისურვებთ შემდგომ ცხოვრებაში ფერადკანიან ქალბატონად მოსვლას რომ თავიდან ბოლომდე გამოსცადოთ ის ყოვლისმომცველი სექსიზმი, რასიზმი და დისკრიმინაცია რასაც ეს სამყარო გვთავაზობს და მწარე მაგალითზე დარწმუნდეთ რომ რაზეც მე ვლაპარაკობ ჩემი ფანატიკური ფანტაზიის ნაყოფი კი არა ყოველდღიური რეალობაა, რომელშიც ვცხოვრობთ.

Tuesday, March 11, 2014

სექსიზმი "რა? სად? როდის?"-ში!

ამ ბლოგპოსტის დაწერის იდეა გამიჩნდა მეგობრებთან კამათისას, როდესაც ვახსენე რომ სატელევიზიო შოუ "რა? სად? როდის?" წარმოადგენს მკაფიოდ გამოხატულ მამაკაცურ კლუბს, სადაც ქალების ერთადერთი რეალური როლი სცენის დეკორაციაში უფრო გამოიხატება, ვიდრე რეალურად კლუბის წევრობაში, რაზეც მწვავედ უარყოფითი რეაქცია მივიღე "სექსისტი არ ვარ მაგრამ..." ტიპის ადამიანებისგან. ძალიან გამიჭირდა, კიარადა ვერც კი მივუახლოვდი მიზანს რომ რამენაირად ამეხსნა რატომ არის ეს თამაში სექსისტური და გადავწყვიტე დავფიქრებულიყავი რა განაპირობებს ამ "ნებაყოფლობით სიბრმავეს" ჩემს მეგობრებში, არ დაინახონ ის აშკარად გამოკვეთილი სექსიზმი რაც მე და ზოგიერთ ჩემს (გოგო) მეგობარს აშკარად გვჭრის თვალს.

რეალური მიზეზი ჩემი აზრით არის საერთო ფონი და ხარისხი ქართული ტელეგადაცემებისა. რასაკვირველია ნანუკას შოუების, კაცების შოუების და სხვა მსგავსი სიმახინჯეების შემდგომ, რომელიც საზოგადოების მეტნაკლებად გათვიცნობიერებულ ნაწილში უკვე იდენტიფიცირებულია როგორც მდარე ხარისხის გადაცემები, ჩნდება მოთხოვნა რაღაც უფრო მაღალი ხარისხის პროდუქტზე. სწორედ ეს განაპირობებს "რა? სად? როდის?"-ის უსიტყვო პოპულარობას. ილუზია რაღაც უკეთესზე და ამაღლებულზე, რასაც ეს გადაცემა გვიქმნის.

გადაცემაში ბევრი ტრიუკია ამ "ამაღლებული" განწყობის შესაქმნელად. მე ამას "ბურჟუაზიულ ნოსტალგიას" დავარქმევდი. ელეგანტურად გამოწყობილი კლუბის წევრები მოთვინიერებული ღიმილით შესცქერიან სმოკინგებში და ბაფთებში გამოწყობილი მოთამაშეებს ე.წ. "ბატონ მოაზროვნეებს", რომელთაც მაგიდასთან უზით ერთი, არანაკლებ ელეგანტურად გამოწყობილი, "ხელიდან ხელში საგოგმანებელი მარგალიტი", ქალბატონი "მოაზროვნე" .(აქვე მინდა ხაზი გავუსვა რომ ვერ ვახერხებ ტერმინი "მოაზროვნე" მუდმივად ბრჭყალებში არ ჩავსვა. არ ვიცი, მარტო მე ვარ თუ თქვენთვისაც ჟღერს ეს ტერმინი სასაცილოდ და არასერიოზულად? არ ვიცი რა სტანდარტები აქვთ შოუს პროდიუსერებს, მაგრამ ჩემთვის,  ნებისმიერი ქმნილება, რომელსაც ცხოვრებაში ერთხელ კუჭის თავთან უსიამოვნო შეგრძნება ჰქონია და შემდგომ ამ შეგრძნების შიმშილთან ასოციაცია  და ამ პრობლემის აღმოფხვრის ხერხების ძებნა დაუწყია, უკვე მოაზროვნეს წარმოადგენს).

 მაგიდის უკან თვინიერად დგანან თავჩახრილი, თეთრ ხელთათმანიანი მომსახურე პერსონალი ( მომსახურე პერსონალისთვის თეთრი ხელთათმანის ჩაცმევა თუკი თქვენში ამ წუთასვე არ აღძრავს პროტესტის გრძნობას, გთხოვთ, კითხვას ნუ გააგრძელებთ). თამაში იხსნება ოპერის ფრაგმენტით (კიდევ ერთი ბურჟუაზიული ნოსტალგიის მაგალითი)."მოაზროვნეები" წყვილწყვილად ხელჩაკიდებული დგანან. "მოაზროვნეების" გამოცხადებისას ქალი მოთამაშე ყოველთვის ბოლოდან მეორე ცხადდება, გუნდის კაპიტნის წინ. ეს ალბათ რაიმე ბურჟუაზიული წესჩვეულებაა "მანდილოსნის" პატივსაცემად, თუმცა ამდენად დეტალურად ვერ ვერკვევი ბურჟუაზიის ცხოვრების წესებში. თამაშის დასაწყისისთვის ყველას ცივილურად დაკავებული აქვს თავიანთი ადგილი, წამყვანი ენაკვიმატობს, გუნდის კაპიტანიც ცდილობს არ ჩამორჩეს ენაკვიმატობაში (თუმცა ჩემი ერთერთი საყვარელი მოვლენაა როცა გუნდის კაპიტნის ენაკვიმატური გამონათქვამი დიდად წარმატებული არ არის და მის სახეზე აშკარა საკუთარი თავით უკმაყოფილება აისახება ხოლმე ).

ზუსტად ეს თეატრალური "ბურჟუაზიული ნოსტალგია" განაწყობს ქართველ მაყურებელს ასე დადებითად შოუს მიმართ. მაყურებელს უყვარს ჭკვიანი მამაკაცები სმოკინგებში, ელეგანტურ შავ კაბებში გამოწყობილი მანდილოსნებით გაფორმებული ინტერიერი, თეთრთათმანიანი ბატლერები, გონგის შემოკვრა და ინტელექტის ღვრა ცისფერი ეკრანებიდან. ამ შოუში ყველაფერი ისეა როგორც რეალურ ცხოვრებაში უნდა იყოს: მამაკაცები ძლიერები, ჭკვიანები, სიმპატიურები უნდა იყვნენ, მანდილოსნები დახვეწილნი, პატივმიგებულნი და უმცირესობაში უნდა გვხვდებოდნენ და რამოდენიმე თეთრთათმანიანი ბატლერი ლამაზ სუფრას უნდა ემსახურებოდეს რადგან ჩვენ გამორჩეული ერი ვართ ინტელექტით, მანდილოსნის პატივისცემით, დახვეწილობით. შოუ გვჩუქნის იმ ფანტაზიას, რასაც ასე მოკლებულები ვართ ყოველდღიურ ცხოვრებაში და ამიტომ ყველაფერს ვაპატიებდით მას იმ ბედნიერი წუთებისთვის, როდესაც ჩვენს თავს წარმოვიდგენთ როგორ ვუზივართ შუშის მაგიდას სმოკინგებსა და საღამოს კაბებში გამოწყობილებს დახვეწილი, თვინიერი ღიმილით.

მე კი აი იცით სად ვხედავ ძალიან ზუსტად სექსიზმს? როდესაც წუთი ჩაირთვება და დებატები იწყება. ამ მომენტში ძალიან ზუსტად შეგიძლია თქვა რომ ეს კაცების კლუბია და ქალები მხოლოდ სცენის დეკორაციას წარმოადგენენ. არც კი ვიცი უფრო ზუსტად როგორ ავხსნა სცენა, როდესაც 5 მამაკაცი თავზე გადაჰყვირის აშკარა უმცირესობაში მოყოლილ, აშკარად ხელოვნურად "შემოჩეჩებულ" ქალბატონ მოაზროვნეს. თითოეული "მოაზროვნის" საუბრის მანერაში, ხელის მოძრაობაში გრძნობ მათ დამოკიდებულებას ამ გოგოს მიმართ რაც არის "სამწუხაროდ გუნდში მინიმუმ 1 ქალი უნდა იყოს, ამიტომაც ზიხარ შენ აქ. რომ არა ეს წესი, შენ აქ არ იქნებოდი."  ვიცი რომ თქვენ, უმეტესობა მამაკაცები ამას არ დაინახავთ, ვიცი რომ თქვენ ამას არასოდეს არასოდეს არ აღიარებთ. ვიცი რომ უმეტესობა მამაკაცები ამას შეიძლება საერთოდ ვერც აფიქსირებთ. ინსტინქტების დონეზეა ეს უკვე გამჯდარი. აი იმ წამებში როდესაც მხოლოდ პასუხის პოვნაზე ხართ კონცენტრირებულები და ტვინი ივიწყებს პოლიტკორექტულად აზროვნებას, აი ამ მომენტებში ჩანს რომ ყველაზე გათვიცნობიერებული მამაკაცებიც კი მხოლოდ პოლიტკორექტულობის ხარჯზე არიან გენდერული თანასწორობის მომხრეები და როცა ტვინის ეს პოლიტკორექტული ნაწილი გამორთულია, ისეთივე თვითკმაყოფილი სექსისტები ხართ, როგორიც ყოველთვის იყავით.

კიდევ რამოდენიმე შეკითხვა მიჩნდება. რა მოხდებოდა რომ გუნდში 2-ზე მეტი ქალი ყოფილიყო? მოახდენდნენ თუ არა "ბატონი მოაზროვნეები" მათ წარმატებით იგნორირებასაც? მოხდებოდა თუ არა ნელი გადატრიალება მამაკაცების დომინანტურ ტვინში თუკი ქალების ხმა უფრო ძლიერი იქნებოდა? სამწუხაროდ ეს არის კითხვები, რომლებზეც პასუხი არ მაქვს, რადგან სატელევიზიო "რა? სად? როდის?"-ში ასეთი გუნდები არ არსებობენ. არსებობენ გუნდები 1 ქალბატონის მონაწილეობით და არსებობს 1 გუნდი, რომელიც ხელოვნურად მთლიანად ქალებით არის დაკომპლექტებული (WTF?).

მე პირადად ეს თამაში არასოდეს არ მითამაშია, არც სურვილი არ გამჩენია რომ მეთამაშა. რატომ? ალბათ მეშინოდა რომ ვერ "დავამტკიცებდი" რაღაცეებს, მეშინოდა რომ სცენის დეკორაცია ვიქნებოდი და ჩემი ხმა 5 მამაკაცის ხმაში ჩაიკარგებოდა, თუმცა მსგავსი შიშები თამაშის გარეთაც ხშირად ამხდენია. ჩემს მეგობრებს, რომლებსაც უთამაშიათ მიმტკიცებენ რომ გუნდები 2-ზე მეტი ქალით არ იქმნება რადგან სამწუხაროდ ფიზიკურად არ არსებობენ ამდენი მოთამაშე ქალები და ეს არის რეალობა. მე ვიტყვი რომ ზუსტად ეს რეალობა ასახავს სექსიზმს თამაში. ეს რეალობა ამტკიცებს რომ "რა? სად? როდის?"-ი კაცთა კლუბია. ეს რეალობა გვაჩვენებს რომ ქალებს, რომლებსაც ეშინიათ რომ მათი ხმა კაცების კლუბში ჩაიკარგება საერთოდ არ მიდიან, არც ამ თამაშის სპორტული ვერსიის სათამაშოდ, და ვისაც არ ეშინიათ, მათი ხმა დიდი ალბათობით იკარგება კიდევაც და ეს თავიდან ბოლომდე განაპირობებს ამ თამაშის უკიდურესად სექსისტურ მხარეს.

დავასრულებ ალბათ ჩემი წარმოდგენით რა არის გენდერული თანასწორობა. თანასწორობა არ არის როდესაც 1 ქალი, ან 3 ქალი, ან ქალების 10% არიან ძალიან ძლიერები და ამტკიცებენ რომ მამაკაცთა სამყაროში შეუძლიათ წარმატებულები იყვნენ. ჭეშმარიტი თანასწორობა არის ის რომ ქალებსაც შეუძლიათ ისეთივე "საშუალოები" და არაფრით გამორჩეულები იყვნენ, როგორც მამაკაცების უმეტესობა ამ სამყაროში და მაინც ჰქონდეთ საშუალება იცხოვრონ, ისწავლონ, განვითარდნენ, მოიგონ, წააგონ და ისევ მოიგონ და მუდამ თან არ სდევდეთ საკუთარი არსებობის ღირებულების დამტკიცების წნეხი.

Friday, February 14, 2014

ქალთა ამბოხების გზამკვლევი

დღეს არაჩვეულებრივად ბრწყინვალე ვალენტინის დღე დგას. დღევანდელი დღე გამორჩეულია არა მხოლოდ გაყიდული გულის ფორმის ბალიშების და თითო ვარდების რაოდენობით. არც სასიყვარულო ურთიერთობაში მყოფი ქალების მიერ გულის ფორმის შოკოლადის კანფეტებით პირის ჩატკბარუნების შესაძლებლობით, რადგან ასეთ მშვენიერ დღეს ყველა ქალბატონს შეუძლია მისცეს თავს უფლება სილამაზის შენარჩუნების მკაცრი დიეტების გზიდან გადაუხვიოს და მისი მამაკაცის ხელით მორთმეული შოკოლადით თავი გაინებივროს.  არც იმ საიუველირო ნაკეთობების რაოდენობით, რაც განსაკუთრებულად დამჯერე მომთმენ და თავმომვლილ, ჰეტეროსექსუალურ  სასიყვარულო ურთიერთობაში მყოფ ქალბატონებს მიართმევენ მათი პარტნიორები. არამედ დღეს ასევე ხდება ქალების ცხოვრებაში ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მოვლენა: მსოფლიოს გარშემო მილიარდი ქალბატონი ცეკვით უპირისპირდება იმ საშინელ ძალადობასა და ჩაგვრას რასაც ქალები განიცდიან. ვფიქრობ ამ მშვენიერ პერფორმანსზე, რითაც ქალები ძალადობის უღელს იხსნიან და იმ ნებისყოფაზე, რომელიც ამ ქალბატონებს ძალადობის მარწუხებიდან თავის დახსნისთვის და მსგავსი სულის ამაფორიაქებელი ამბოხისთვის დასჭირდათ. ვფიქრობ იმ ყველა ფიტნესისა და ცეკვის გაკვეთილებზე რაც ამ ქალბატონებმა გამოიარეს მსგავსი ამბოხის მოსამზადებლად, ვფიქრობ მათ შიშებსა და განცდებზე რომელიც მსგავსი პიროვნული ამბოხის გამოსახატად სწორი ტიპის ფეხსაცმელების შერჩევისას გამოიარეს და ვთვლი რომ მსგავსი რევოლუციების რაოდენობა უნდა გაიზარდოს.

მოცემულ ბლოგში მინდა შემოგთავაზოთ იდეები, ე.წ. "ქალთა ამბოხების გზამკვლევი", რომლითაც მსგავსი მნიშვნელოვანი ივენთების რაოდენობა წელიწადში ერთიორად გაიზრდება და ქალებსაც მისი შესრულება, გამომდინარე ქალებისთვის მახასიათებელი ქალური უნარჩვევებით, დიდად არ გაუძნელდებათ:

1)ე.წ. "ბორშის ამბოხი". წელიწადში ერთხელ, მილიარდი ქალი მსოფლიოს გასწვრივ აიღებს მცირე ზომის გაზის ქურას, ბორშისთვის საჭირო ყველა ბოსტნეულსა თუ სამზარეულო ჭურჭელს და ქუჩებში მოხდება "ბორშის ხარშვის დღე ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ" სადაც ცივილიზებული ფორმით ქალები გამვლელებს მიართმევენ თითო თეფშ ბორშს გულის ფორმის კარტოფილებით, რაც სიყვარულისა და მშვიდობის სიმბოლო იქნება გენდერთაშორისი შუღლის აღმოსაფხვრელად.

2)"ქსოვა დისკრიმინაციის წინააღმდეგ". მილიარდი ქალბატონი მსოფლიოს გასწვრივ, შეიკრიბებიან ქალაქების მთავარ ქუჩებში და მოქსოვენ გულებამოქარგულ თითებიან წინდებს და დაურიგებენ გამვლელებს ნიშნად გენდერთაშორისი დისკრიმინაციის დამარცხებისა.

3) "ვულვის ყვავილები" - შედარებით კომპლექსური აქტივობა იქნება მილიარდი ქალბატონი მსოფლიოს გარშემო დაკავდებიან მათი საყვარელი ორი საქმიანობით: ძერწვა და ყვავილების მოვლა. ამ დღისთვის ქალბატონები გამოძერწავენ ვულვის ფორმის ქოთნებსა და ფალოპის მილების ფორმის სარწყავებს. ამ ვულვის ფორმის ქოთნებში დარგავენ მათთვის საყვარელ ყვავილებს და გამვლელებს სთხოვენ ფალოპის მილების ფორმის სარწყავებიდან მორწყან ვულვის ფორმის ქოთნებში არსებული ყვავილები. ივენთის სახელი იქნება "ჩვენი ყვავილები" და მისი მიზანი იქნება სამოქალაქო ცნობიერების ამაღლება ქალთა რეპროდუქტიულ ორგანოებზე და ტაბუების მოხსნა, რაც ქალთა ანატომიას თან სდევს.

4)"გავწმინდოთ ერთმანეთს ფორები" - მილიარდი ქალბატონი მსოფლიოს გასწვრივ, გამოვლენ ქუჩებში და გამვლელებს, გაურჩევლად მათი რასისა, სქესისა, სექსუალური ორიენტაციისა და კანის ფერისა, აუხსნიან სახის კანის ფორებში ჩამჯდარი ჭუჭყის მოშორების ხერხებს და ერთმანეთს ჩაუტარებენ სახის კანის ღრმა წმენდის მანიპულაციებს.

ჯერჯერობით  ქალებისთვის საინტერესო და სახალისო აქტივობების მხოლოდ ეს სელექცია მოვახერხე პერსონალური ამბოხის თემატიკაში გადმომეტანა. ველი სხვა მსგავს პროაქტიულ იდეებს და გამოხმაურებებს რადგან თქვენი ამბოხი ჩვენთვის მნიშვნელოვანია. 

მომავალ შეხვედრამდე!!